Ssanie kciuka

Ssanie kciuka to nawyk kojarzony przede wszystkim z dziećmi. Jednak, jak się okazuje, występuje on również wśród osób dorosłych (mówi się, że z odruchem tym boryka się nawet co dziesiąty człowiek). Jest pierwszym sposobem samodzielnego radzenia sobie z emocjami u niemowlaka, przywraca poczucie bezpieczeństwa, pozwala wyciszyć się w stresującej dla dziecka sytuacji. Dlatego tak często pojawia się u niemowląt przy zasypianiu. U większości dzieci odruch ssania kciuka stopniowo zaczyna wygasać po 6 miesiącu życia, zastępowany przez odruch żucia. Całkowicie zanika zaś między pierwszym a drugim rokiem życia. Przedłużające się ssanie kciuka przez dzieci, zwłaszcza te, które ukończyły 2. rok życia, może mieć negatywne skutki dla zdrowia. Stopień ich nasilenia zależy od długości i intensywności ssania kciuka. Staje się ono problematyczne, gdy dziecku zaczynają wyrzynać się zęby stałe. W konsekwencji może dojść do nieprawidłowego ustawiania się zębów i innych problemów stomatologicznych. Jeśli dziecko ma już wyrżnięte zęby stałe sieczne, a nadal ssie kciuk, może to spowodować wady zgryzu i zaburzenia aparatu mowy.

Do najczęściej występujących patologii zalicza się:

• choroby skóry kciuka (owrzodzenie, zaczerwienienie, bolesność), będące wynikiem działania śliny;
• zniekształcenie kciuka;
• infekcje jamy ustnej, wywoływane przez patogeny przenoszone na kciuku;
• wady zgryzu i zmiany anatomiczne twarzoczaszki, które trudno później skorygować
• przetrwały niemowlęcy sposób połykania z językiem wchodzącym między zęby;
• wady wymowy, w tym opóźniony rozwój mowy.

Wady zgryzu, które mogą powstać przy ssaniu kciuka są zależne od układania palca w jamie ustnej:

1. Układanie palca pod górnymi siekaczami prowadzi do wychylenia górnych siekaczy, zwężenia szczęki.
2. Układanie palca pod dolnymi siekaczami prowadzi do wysunięcia żuchwy.

Zależnie od położenia palca następstwem jego ssania może być tyłożuchwie z wychyleniem zębów górnych, zgryz otwarty w odcinku przednim i przechylenie zębów siecznych żuchwy do wnętrza jamy ustnej. Zwiększa się wtedy odległość między podniebiennymi powierzchniami siekaczy górnych a wargowymi siekaczy dolnych. Często towarzyszy im zgryz krzyżowy w odcinku tylnym łuku zębowego. Jeżeli ssanie kciuka przez dziecko jest nawykowe i bardzo intensywne, należy jak najwcześniej rozważyć przyczyny tego zachowania i podejmować próby odzwyczajenia.

Przytoczę parę rad według Amerykańskiej Akademii Pediatrii jak oduczyć dziecko ssania kciuka:

• chwal i wynagradzaj dziecko za brak palca w buzi w formie codziennych nagród (np. kalendarze z naklejkami)
• dziecko często ssie kciuka z nudów, warto zajmować je różnymi zabawami lub wspólnymi zajęciami (np. gotowanie, jazda na rowerze, malowanie)
• jeżeli zauważysz zmiany w jamie ustnej koniecznie udaj się do stomatologa dziecięcego celem konsultacji (wychylenie siekaczy górnych lub dolnych)
• bez względu na to jaką formę wybierzesz, pamiętaj, aby wytłumaczyć dziecko czemu to robimy. Jeżeli dziecko jest zestresowane, oznacza to, że nie jest gotowe na takie kroki jak oduczanie ssania palca.
• zazwyczaj nawyk mija w wieku szkolnym, ze względu na silną presję otoczenia.

Jeśli problem nie mija i poza dużym natężeniem ssania, pojawiają się dodatkowe, niepokojące sygnały konieczna jest pomoc specjalisty: neurologopedy, psychologa dziecięcego lub terapeuty integracji sensorycznej, a czasami też ortodonty.

Zdarza się, że problem ssania kciuka występuje również u osób dorosłych, co może oznaczać zaburzenia na tle nerwowym, np. nerwicę natręctw. Może być również kontynuacją nawyku z okresu dzieciństwa. Podobnie jak u dzieci, ssanie kciuka u dorosłych może mieć negatywne konsekwencje, szczególnie jeśli chodzi o zgryz. Dorosłym ssącym kciuk w celu uspokojenia się w zwalczeniu nawyku pomóc mogą inne metody łagodzące stres, np. piłeczki antystresowe czy medytacja. Jeśli ssanie jest przejawem nerwicy natręctw lub innych zaburzeń psychologicznych, konieczna może być psychoterapia.

Higienistka Lucyna Mrozek
@higienistka_tychy

Poleć artykuł: